Tốc độ:
1x
Tập trung 4 trụ cột
Đại biểu Nguyễn Như So - Chủ tịch Tập đoàn Dabaco Việt Nam (Bắc Ninh) nhấn mạnh: trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động do xung đột, rào cản thuế quan và biến đổi khí hậu, Việt Nam vẫn vươn lên như “hải đăng kinh tế của khu vực”.
Các chỉ số kinh tế ấn tượng được ông dẫn chứng: GDP quý 3/2025 tăng 8,23%, xuất siêu đạt 16,82 tỷ USD, thu hút FDI đạt mức kỷ lục 28,54 tỷ USD, là minh chứng rõ nét cho niềm tin quốc tế vào sức bật của Việt Nam. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn, theo ông So, là biến những thành tựu ngắn hạn này thành năng lực bền vững bằng cách “lấy khu vực kinh tế tư nhân làm động cơ phản lực” cho nền kinh tế.
Ông nhấn mạnh: kinh tế tư nhân là mũi nhọn sáng tạo, lực đẩy năng suất và nền tảng tự chủ quốc gia. Để khơi dậy tiềm lực ấy, ông đề xuất tập trung vào bốn trụ cột trọng tâm.
Trụ cột đầu tiên là đột phá thực chất trong cải cách thể chế. Đại biểu Nguyễn Như So chỉ ra rằng, vấn đề cốt lõi hiện nay không nằm ở chính sách, mà ở khâu thực thi. “Chúng ta không thiếu chính sách, chỉ thiếu cách thực thi hiệu quả. Nhiều chủ trương đúng, nghị quyết đúng, nhưng kết quả vẫn chưa đến được với doanh nghiệp,” ông nhấn mạnh.
Thống kê cho thấy, chỉ trong 9 tháng năm 2025, hơn 175.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, phản ánh rõ độ vênh giữa ý chí chính sách và hiệu quả thực tiễn.
Ông So dẫn chứng gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị quyết 43, vốn được thiết kế đúng hướng nhưng tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 1,95%, do quy trình phức tạp, tiêu chí mập mờ và ngân hàng e ngại rủi ro. Hệ quả là vốn không đến được nền kinh tế thực, doanh nghiệp kiệt sức, trong khi chính sách bị coi là “không hiệu quả”.
Từ thực tế này, ông So đề nghị chuyển trọng tâm cải cách thể chế sang cải cách thực thi: mỗi chính sách phải có hướng dẫn chi tiết, thời hạn rõ ràng, tiêu chí định lượng, công khai người chịu trách nhiệm và cơ chế giám sát minh bạch, số hóa toàn bộ quy trình hành chính, xóa bỏ triệt để cơ chế “xin – cho” và đo hiệu quả cải cách bằng trải nghiệm của doanh nghiệp. Khi bộ máy hành chính chuyển từ “quản lý” sang “phục vụ”, từ “đúng quy trình” sang “đúng kết quả”, thể chế mới thực sự trở thành động lực tăng trưởng và củng cố niềm tin của doanh nghiệp vào chính quyền kiến tạo.
Trụ cột thứ hai là khơi thông thị trường vốn, đưa dòng tiền trở lại nền kinh tế thực. Đại biểu Nguyễn Như So nhận định, thị trường vốn Việt Nam hiện đang lệch pha, khi dòng tiền chủ yếu chạy vào đầu cơ ngắn hạn thay vì phục vụ sản xuất, đổi mới công nghệ và nâng cao năng suất.
.jpg)
Yêu cầu cấp thiết phải khơi dậy tiềm lực khu vực kinh tế tư nhân, coi đây là động lực cho nền kinh tế Việt Nam.
Ông đề xuất tái cấu trúc mạnh mẽ thị trường vốn, phát triển các kênh dẫn vốn dài hạn như quỹ đầu tư, trái phiếu doanh nghiệp, thị trường vốn mạo hiểm, đồng thời thiết lập cơ chế tái cấp vốn ưu đãi 2 - 5%/năm cho các dự án đổi mới công nghệ, sản xuất xanh và chuyển đổi số. Ông cũng nhấn mạnh cần thiết kế gói kích cầu thuế “Sản xuất xanh”, ưu tiên miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ 4.0, năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn. Một thị trường vốn phát triển theo hướng sản xuất - sáng tạo - dài hạn sẽ là mạch máu của nền kinh tế thực, giúp Việt Nam vững vàng trước mọi biến động.
Trụ cột thứ ba là nâng cao giá trị nội địa và làm chủ chuỗi giá trị. Đại biểu So chỉ ra rằng, tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam hiện mới đạt 36,6%, thấp hơn đáng kể so với Trung Quốc (67%), Thái Lan (58%) hay Ấn Độ (53%). Điều này khiến Việt Nam dễ bị lệ thuộc và chỉ đóng vai trò “công xưởng trung chuyển” trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Vì vậy, nâng tỷ lệ nội địa hóa phải trở thành nhiệm vụ chiến lược quốc gia. Chính sách thu hút FDI cần gắn chặt với chuyển giao công nghệ và liên kết doanh nghiệp Việt, đồng thời hình thành lực lượng doanh nghiệp nội địa đủ quy mô, năng lực làm trụ cột. FDI phải là chất xúc tác cho năng lực sản xuất trong nước, giúp doanh nghiệp Việt vươn lên làm chủ các khâu có giá trị cao trong chuỗi cung ứng.
Trụ cột thứ tư là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao như “lõi thép” cho tăng trưởng. Đại biểu So cảnh báo, hiện nay 63% lao động làm việc phi chính thức, 38 triệu người chưa qua đào tạo nghề, và chỉ 11,67% có trình độ cao, khiến năng suất lao động của Việt Nam chỉ bằng 1/10 Singapore và 1/2 Trung Quốc. Đây không chỉ là thiếu kỹ năng mà còn là “độ trễ thể chế” trong giáo dục - đào tạo. Để bứt phá, ông đề nghị triển khai thực chất Nghị quyết 71-NQ/TW, đầu tư trọng điểm cho “Giáo dục tinh hoa”, xây dựng các trung tâm nghiên cứu - đào tạo xuất sắc trong các lĩnh vực mũi nhọn như AI, bán dẫn, năng lượng tái tạo và kinh tế số. Đồng thời, cần liên kết chặt chẽ Doanh nghiệp - Trường học - Viện nghiên cứu và áp dụng ưu đãi thuế mạnh cho R&D và đào tạo kỹ năng. Khi trí tuệ Việt Nam trở thành nền tảng tri thức tự chủ, đất nước mới có thể vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tạo động lực mạnh mẽ hơn
Cùng phiên thảo luận, Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh Trần Văn Tuấn cũng chia sẻ góc nhìn toàn diện về cơ cấu tăng trưởng và vai trò của khu vực tư nhân. Ông ghi nhận GDP bình quân giai đoạn 2021 - 2025 đạt khoảng 6,3%, nhờ ba động lực chính: đầu tư công, thu hút FDI và xuất khẩu. Tuy nhiên, ông cảnh báo các động lực này thiếu sự tự chủ và bền vững. Nếu một trụ cột suy yếu, tăng trưởng có thể “đứt gãy”. Theo ông Tuấn, khu vực tư nhân nội địa, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào FDI (năm 2024 chiếm tới 71,7% tổng kim ngạch), còn hiệu quả đầu tư công vẫn thấp, thể hiện qua chỉ số ICOR 6,4%, gần như không cải thiện so với giai đoạn trước. FDI vẫn chủ yếu gia công, lắp ráp; liên kết với doanh nghiệp Việt còn yếu; giá trị gia tăng tại chỗ thấp. Nếu không phát triển khu vực tư nhân nội địa đủ mạnh, Việt Nam sẽ khó vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Để tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế tư nhân, ông Tuấn đề xuất khẩn trương hiện thực hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, coi khu vực này là “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống pháp luật đột phá, đặc biệt trong các lĩnh vực đất đai, hạ tầng, tài chính, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số và đào tạo nhân lực.
Một điểm đáng chú ý là kiến nghị sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017, nhằm khắc phục những bất cập sau hơn 7 năm triển khai, như tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa còn chung chung, thiếu chính sách hỗ trợ cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, chưa ưu tiên nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp và startup sáng tạo.
Theo ông Tuấn, ngoài việc xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, cũng cần coi doanh nghiệp nhỏ và vừa là “xương sống” vững chắc của nền kinh tế.
Tâm An
