Cảng Nhà Rồng nơi người thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước
Hành trang ban đầu của Nguyễn Tất Thành khi ra nước ngoài là tri thức về văn hóa phương Đông và phương Tây, lòng yêu nước nhiệt thành, tiếp thu có chọn lọc con đường cứu nước của các nhà yêu nước lớp trước và một dự định rõ rệt, lớn lao, đó là “xem nước Pháp và các nước khác, sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào ta”, đó là dự định đi tìm con đường cứu nước, cứu dân.
Chứng kiến chứng kiến cảnh khổ cực của người dân mất nước, tinh thần đấu tranh bất khuất của cha anh, Người càng yêu nước, thương dân sâu sắc và hun đúc những hoài bão lớn lao. Vốn có tư chất thông minh, tinh thần ham học hỏi, khả năng tư duy độc lập, tính ham hiểu biết và nhạy bén với cái mới, Người bị lôi cuốn bởi khẩu hiệu “tự do, bình đẳng, bác ái” và thôi thúc bởi ý định tìm hiểu “cái gì ẩn dấu sau” những từ đẹp đẽ đó ở chính nước sinh ra khẩu hiệu đó. Những tư tưởng tiến bộ của cuộc cách mạng ở Pháp năm 1789, thành tựu văn minh, tiến bộ của nhân loại ở Pháp và các nước châu Âu khác, đã thúc đẩy Người muốn đến tận nơi tìm hiểu. Đó chính là những lý do Nguyễn Tất Thành quyết định chọn nước Pháp, chọn châu Âu làm điểm đến đầu tiên trong cuộc hành trình đi tìm đường cứu nước năm 1911.
Theo Thiếu tướng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam viết trong kỷ yếu hội thảo khoa học “Hồ Chí Minh tầm nhìn thời đại” thì: “... Với hia bàn tay trắng, xuống tàu làm một người công nhân bình thường, lao động, học hỏi, rồi đến nước Pháp và nhiều nước khác, hòa mình vào giai cấp công nhân và nhân dân lao động, lao động để sống và học tập. Đó cũng là quá trình Người từng gắn bó với phong trào yêu nước Việt Nam, nay gắn bó với phong trào công nhân quốc tế, từng bước chuẩn bị để đến với chủ nghĩa Lênin.
Nhưng nếu chỉ có vậy thì nhiều người đã làm, ngay Việt Nam cũng đã có bao người sang đến Pháp và nhiều nước khác để lao động kiếm sống, để học hỏi và cũng có những ý định làm một cái gì đó có lợi cho dân, cho nước. Vậy Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh có gì khác biệt? Điều gì đã làm nên một con đường Hồ Chí Minh, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhân cách Hồ Chí Minh?
Chỉ có thể lý giải điều này bằng câu trả lời, cái khác biệt đó, cái làm nên giá trị đích thực của Người là tâm hồn Việt Nam, văn hóa Việt Nam trong Người và trí tuệ siêu việt sáng tạo của Người...”.

Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc phát biểu tại phòng họp lớn của nhà Mane ở thành phố Tua (Tours) trong lần tham dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 18 Đảng Xã hội Pháp (tháng 12/1920 với tư cách là đại biểu Đông Dương)
Đầu thế kỷ XX Sài Gòn là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của cả Nam Kỳ. Đây cũng là nơi thể hiện rõ nét sự đối lập giữa thân phận của người dân mất nước với chính quyền thực dân, giữa khẩu hiệu “Tự do”, “Bình đẳng”, “Bác ái” với chính sách bóc lột và thống trị tàn bạo mà chính quyền thực dân đang tiến hành. Trong hành trình từ Bắc đến Nam mà Người đã thực hiện trước ngày 5/6/1911, Sài Gòn là điểm dừng chân cuối cùng và cũng là điểm khởi đầu cho một hành trình mới. Hành trình tìm đường giải phóng dân tộc.
Sự kiện Nguyễn Tất Thành xuất dương để quyết tâm tìm ra con đường cứu nước đúng đắn là cột mốc mở đầu trang sử mới trong lịch sử đấy tranh giải phóng của dân tộc ta. Bằng sự mẫn cảm về chính trị, tư duy nhạy bén và kinh nghiệm thực tiễn phong phú của 10 năm lăn lộn trong phong trào đấu tranh của gia cấp công nhân và nhân dân lao động các nước thuộc địa và tư bản, Người đã tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. Đi theo con đường cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tìm ra, cách mạng Việt Nam đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Từ lúc từ Sài Gòn rời Việt Nam năm 1911, 64 năm sau chính nơi đây kết thúc cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Nhân dân Việt Nam.
Tại hội thảo khoa học “Hồ Chí Minh tầm nhìn thời đại” tổ chức tháng 6 năm 2016 tại Thành phố Hồ Chí Minh, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nêu rõ: “Việc sang Pháp là một quyết định có ý nghĩa lịch sử, thể hiện rõ tầm nhìn, tư duy độc lập, sáng tạo của Nguyễn Tất Thành (Hồ Chí Minh). Người đã mở tầm nhìn ra thế giới, tự phân tích, đánh giá ý nghĩa của các sự kiện lớn trên thế giới, nhất là các cuộc cách mạng xã hội. Bắt đầu từ lòng yêu nước, sự nhạy cảm với cái mới, cái tiến bộ, dựa trên tiêu chí ai, tổ chức nào bênh vực các dân tộc thuộc địa, ủng hộ và đoàn kết với họ trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc, giành độc lập dân tộc, Người đã định hình ra con đường để đòi các quyền tự do, dân chủ tối thiểu cho nhân dân mình…”
Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố mang tên Bác kính yêu ngày càng phát triển rực rỡ
Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh luôn gắn liền với vận mệnh dân tộc trong hành trình đấu tranh cho khát vọng: “Không có gì quý hơn độc lập , tự do” vốn đã trở thành chân lý của thời đại.