Động thái mới của Bắc Ninh liên quan đến việc di dời 2 di tích trên tuyến đường 47.000 tỷ đồng
UBND tỉnh Bắc Ninh vừa có Báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện việc di dời các di tích lịch sử - văn hoá nằm trong ranh giới dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình với Thủ đô Hà Nội (đoạn qua Bắc Ninh).
Tốc độ:1x
Đây là dự án hạ tầng chiến lược có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nằm trong chuỗi các dự án liên quan đến Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, được xác định là đầu mối giao thông đường không - đường bộ huyết mạch, góp phần hình thành trung tâm động lực phát triển kinh tế mới của vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và của cả nước.
Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, tuyến đường kết nối có chiều dài khoảng 27,7 km, mặt cắt ngang 120m, đi qua địa bàn 8 xã, phường gồm Trung Kênh, Lương Tài, Gia Bình, Lâm Thao, Trạm Lộ, Mão Điền, Thuận Thành và Trí Quả. Dự án có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp với 5 nút giao liên thông, 5 cầu vượt sông, 9 cầu vượt đường ngang, 3 cầu vượt tuyến chính, tổng vốn đầu tư ước tính hơn 47.600 tỷ đồng.
Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bắc Ninh đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành, đưa dự án vào vận hành trước ngày 31/12/2026, phục vụ Hội nghị APEC và tạo động lực phát triển mới cho khu vực.
Tuyến đường kết nối có chiều dài khoảng 27,7 km, mặt cắt ngang 120m. Ảnh minh hoạ
Tuy nhiên, quá trình rà soát cho thấy trong phạm vi thực hiện dự án có hai di tích lịch sử cấp tỉnh nằm trong hướng tuyến, gồm: Đình Tam Sơn (huyện Lương Tài cũ) và Đình Cả Đông Côi (thị xã Thuận Thành cũ). Đây đều là những công trình có giá trị văn hoá - lịch sử gắn bó với cộng đồng dân cư địa phương.
UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết, không có phương án kỹ thuật khả thi nào để giữ nguyên vị trí các di tích, do đó buộc phải di dời toàn bộ. Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay là Luật Di sản văn hoá (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) chưa có quy định cụ thể về việc di dời di tích phục vụ các dự án đầu tư, đồng thời thẩm quyền này không thuộc Chính phủ theo quy định tại Điều 90 của Luật.
Để tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý và đảm bảo tiến độ giải phóng mặt bằng, tỉnh Bắc Ninh kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, báo cáo Quốc hội bổ sung cơ chế đặc thù, cho phép địa phương được phép tổ chức di chuyển các di tích lịch sử - văn hoá trong phạm vi dự án.
Cụ thể, tỉnh đề xuất được “di chuyển các di tích lịch sử - văn hoá (mọi cấp) trong quá trình bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và triển khai dự án, đồng thời chịu trách nhiệm phối hợp với các cơ quan liên quan để thực hiện việc di chuyển sang vị trí phù hợp, đảm bảo bảo tồn và phát huy giá trị di tích sau khi di dời”.
Nếu được Quốc hội chấp thuận, đây sẽ là tiền lệ quan trọng trong việc vừa giữ gìn di sản văn hoá, vừa tạo không gian phát triển cho các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt là đối với Bắc Ninh, địa phương được xem là “đầu cầu” của sân bay quốc tế Gia Bình và trung tâm động lực tăng trưởng mới của vùng Thủ đô.
Dự án Sân bay quốc tế Gia Bình đang được định hướng trở thành cửa ngõ hàng không chiến lược của miền Bắc, với quy mô và tầm vóc thuộc hàng lớn nhất cả nước. Theo đề xuất, sân bay sẽ được đầu tư 4 đường cất hạ cánh, nhà ga hành khách công suất 30 triệu lượt/năm và tổng mức đầu tư hơn 196.370 tỷ đồng - tương đương gần 8 tỷ USD.
Sân bay Gia Bình được quy hoạch đạt cấp 4F theo tiêu chuẩn ICAO, đủ năng lực khai thác các loại tàu bay thân rộng, tầm xa thế hệ mới, trở thành trung tâm trung chuyển hành khách và hàng hóa quốc tế của vùng Thủ đô cũng như vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Với diện tích khoảng 1.884 ha và thời hạn hoạt động 70 năm, dự án sẽ được triển khai theo hai giai đoạn. Trong giai đoạn 1 (đến năm 2030), nhà đầu tư dự kiến hoàn thành hệ thống hạ tầng chính, đáp ứng công suất 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm. Giai đoạn 2 (đến năm 2050), sân bay sẽ mở rộng để đạt quy mô 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm.
Tổng vốn đầu tư hơn 196.370 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu chiếm 29.450 tỷ đồng, còn lại 166.920 tỷ đồng là vốn huy động. Khi hoàn thành, Gia Bình không chỉ là một cảng hàng không quốc tế hiện đại mà còn được kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới, thúc đẩy kết nối vùng và nâng tầm vị thế của Bắc Ninh trên bản đồ kinh tế - logistics quốc gia.